آسانسور کششی بر اساس تعادل و نیروی کشش کار میکند. در این سیستم، کابین و وزنه تعادل به دو سر یک طناب فولادی متصلاند که روی فلکه محرک قرار دارد. وقتی موتور گیربکسدار یا گیرلس فلکه را میچرخاند، سیم بکسل حرکت میکند و کابین بالا یا پایین میرود. وجود وزنه تعادل باعث کاهش نیروی موردنیاز موتور و مصرف انرژی میشود، زیرا بخشی از وزن کابین را خنثی میکند. ریلهای فولادی در چاهک نیز وظیفه هدایت و تثبیت کابین و وزنه را بر عهده دارند تا حرکت روان و ایمنی فراهم شود. سیستمهای کنترلی سرعت، توقف، دربها و ترمز ایمنی را مدیریت میکنند تا از سقوط یا شتاب ناگهانی جلوگیری شود. این مجموعه باعث میشود آسانسور کششی عملکردی دقیق، ایمن، سریع و قابل اعتماد داشته باشد.
آسانسور کششی یکی از رایجترین انواع آسانسور است و با استفاده از نیروی اصطکاک بین سیمبکسلها و فلکه کششی کار میکند. عملکرد آن بهصورت خلاصه چنین است:
نحوه عملکرد آسانسور کششی
. موتور الکتریکی
موتور، فلکه کششی را میچرخاند. این فلکه سیمبکسلها را به حرکت درمیآورد.
. سیمبکسلها
چندین سیم فولادی محکم به کابین و وزنه تعادل وصل شدهاند. حرکت فلکه باعث جابهجایی این دو میشود.
. وزنه تعادل
وزنه تعادل حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد از ظرفیت کابین را جبران میکند.
این کار باعث کاهش مصرف انرژی و کاهش فشار روی موتور میشود.
. ریلها
کابین و وزنه تعادل روی ریلهای عمودی حرکت میکنند تا پایدار و ایمن باشند.
. ترمز ایمنی (بریک)
در صورت قطع برق یا افزایش سرعت، ترمز ایمنی کابین را روی ریل قفل میکند.
. تابلو کنترل
حرکت، سرعت، توقفها و هماهنگی دربها توسط کنترلر مدیریت میشود.
پادکست نحوه عملکرد آسانسور کششی
جدول عملکرد آسانسور کششی
| معیار عملکرد | آسانسور کششی گیربکس (Geared) | آسانسور کششی گیرلس (Gearless) |
|---|---|---|
| محدوده سرعت | متوسط تا بالا (تا حدود ۲.۵ متر بر ثانیه) | بالا تا بسیار بالا (معمولاً از ۲.۵ تا ۱۲ متر بر ثانیه) |
| ظرفیت حمل | متوسط تا بالا (مناسب ساختمانهای میانمرتبه) | بالا تا بسیار بالا (مناسب ساختمانهای بلند) |
| بازده انرژی | متوسط (به دلیل اتلاف انرژی در گیربکس) | بالا و بسیار عالی (راندمان بالاتر و صرفهجویی چشمگیر) |
| کیفیت سواری و نویز | خوب، با لرزش و صدای بیشتر موتور و گیربکس | عالی، بسیار نرم، دقیق و کمصدا |
| نیاز به موتورخانه | نیاز به موتورخانه بزرگ و سنتی در بالای چاه | موتورخانه کوچک یا بدون موتورخانه (MRL) |
| عمر مفید | کمتر نسبت به گیرلس (به دلیل استهلاک گیربکس) | طولانیتر |
| هزینه اولیه | متوسط | بالا |
در ساختمان های اداری، خانگی و تجاری از انواع عملکرد آسانسور کششی و هیدرولیکی استفاده می کنند. در این بین آسانسور کششی یکی از پر کاربردترین آسانسور می باشد که بر اساس سیستمی که از آن بهره می برد به انواع مختلفی تقسیم بندی می شود. این آسانسور کاملا مکانیسم متفاوتی با آسانسورها بالابر و حمل بار دارد.
از زمان روم باستان از ابزارهایی شبیه آسانسور کششی استفاده می شد که رفته رفته شکل و شمایل مدرن تری به خود گرفت و مکانیسم آن کلا تغییر پیدا کرد و بعدها با استفاده از نیروی اصطکاک بین سیم بکسل و قرقره برای جابجایی بار استفاده کرد.
بعد از این دوره آسانسورهای کششی در تمام جهان معرفی و پرکاربرد شدند. در زیر با نحوه عملکرد آسانسور کششی و انواع آن آشنا می شویم.
فهرست مطالب
مکانیسم عملکرد آسانسور کششی
همانطور که در مقدمه هم گفتیم عملکرد آسانسور کششی با استفاده از نیروی اصطکاک بین سیم بکسل و قرقره می باشد که با این نیرو کابین آسانسور بالا و پایین می رود.
تمام اجزای آسانسور به نحوی به اجرای درست این عملکرد کمک می کنند که خرابی هر قطعه کار با آسانسور را مختل می کند.
از جمله اجزای این مدل آسانسور شامل تابلو فرمان، موتور، گاورنر، سیم بکسل، کفشک راهنما، برد سردر کابین و درب کابین، ورودی طبقه آسانسور، ریل راهنمای کابین، کابل های تراولینگ، ضربه گیر کابین، فلکه گاورنر ته چاه، ضربه گیر قاب وزنه، قاب وزنه، پاراشوت و ریل راهنمای قاب وزنه همگی از اجزای تاثیر گذار در عملکرد آسانسور هستند.
دلیل استفاده از وزنه در عملکرد آسانسور کششی
یکی از دلایل مهمی که باعث شده است در ساختار آسانسور کششی از وزنه استفاده شود، صرفه جویی در مصرف انرژی می باشد. اگر وزنه حذف شود موتور باید به قدری قوی باشد که بتواند به تنهایی عملیات جابجایی را انجام دهد.
در واقع وجود وزنه در حرکت دادن کابین باعث می شود که دیگر به موتورهای پر قدرت نیازی نباشد و بخشی از نیرو توسط وزنه و بخشی دیگر توسط موتور اسانسور تامین شود.
اما شاید برای بیشتر افراد این سوال پیش بیاید که وزن وزنه چقدر است و تا چه میزان باید باشد؟ در آسانسور کششی وزن وزنه بسیار مهم است و بخشی از انرژی توسط آن تامین می شود.
وزنه حتما باید وزن استاندارد را داشته باشد که این وزن استاندارد برابر است با وزن کابین به اضافه ی نصف ظرفیت کابین است. به طور مثال اگر وزن کابین 500 کیلو باشد و ظرفیت آن 4 نفره با حداقل وزن 70 کیلو گرم، پس وزن وزنه باید 650 کیلوگرم باشد.
بیشتر بدانید: قلاب سربکسل آسانسور چه وظیفه دارد؟
مقایسه عملکرد آسانسور کششی با هیدرولیکی؟
مقایسه عملکرد آسانسور کششی و هیدرولیکی سبب می شود که کاربر بتواند با ابزار مقایسه و تطبیق نیازهای خود با محصول مرتبط، آگاهی خود را در خرید بالا ببرد.
در ساختمان هایی با ده طبقه و کمتر که تقریبا ترافیک بالایی دارند، استفاده از آسانسور هیدرولیک جوابگو است. اما در ساختمان های 10 طبقه و بیشتر که ترافیک تقریبا بیشتری دارند، استفاده از مدل آسانسور کششی بیشتر رواج دارد.
در سازه های قدیمی اگر بخواهند آسانسور نصب کنند باید از مدل های هیدرولیک استفاده شود چون نیاز به حفر چاه ندارند.
به طور کلی موتور آسانسور کششی برای ساختمان مرتفع با وزن پایین کاربرد دارند و آسانسورهای هیدرولیکی برای ساختمان های کوتاه با وزن زیاد مناسب است.
نصب و راه اندازی تمام مدل های آسانسور باید توسط افراد خبره انجام شود و ارائه دهندگان خدمات باید دانش لازم در این خصوص را داشته باشند تا عملیات عملکرد موفقیت آمیز باشد.
اینفوگرافی آسانسور کششی
اجزای آسانسور کششی
حال که با همه اجزای آسانسور آشنا شدید بهتر نحوه عملکرد را درک خواهید کرد. در این روش یک سر سیم به کابین و یک سر آن به وزنه وصل می شود و قرقره در بین این دو اجزا قرار دارد.
حفظ تعادل در این اسانسور بسیار مهم است و برای بالا و پایین رفتن از نیروی خارجی کمک گرفته می شود و در گذشته نیروی خارجی با دست عمل می کرد. اما امروزه با استفاده از نیروی برق است و کلا روش های دستی منسوخ شده است.
در مدل های امروزی تر آسانسور کششی، قرقره با استفاده از یک سیم بکسل از یک طرف به موتور الکتریکی و از طرف دیگر رابط بین کابین و وزنه وصل است؛ اما حرکت و جابجایی کابین با شارژ الکتریکی وزنه یا کابین بر روی ریل های مخصوص انجام می شود و در نهایت موجب بالا و یا پایین رفتن آسانسور می شود.
نقش موتور در عملکرد آسانسور کششی
در تمامی آسانسورها نقش اصلی در عملکرد را موتور بر عهده دارد. موتور آسانسور کششی یک موتور الکتریکی بزرگ است که به فلکه یا قرقره متصل است.
ویژگی ها و مشخصات موتور با توجه به نوع و کارکرد آن متفاوت است. در این نوع آسانسورها از دو نوع موتور استفاده می شود. موتور آسانسور کششی گیربکس دار و موتور آسانسور کششی گیرلس یا بدون گیربکس است که با نام های دنده ای و بدون دنده ای هم شناخته می شوند.
موتور آسانسور گیربکس دار
در این مدل یک گیربکس به موتور متصل است و از طریق چرخ، سیم بکسل را به حرکت درمی آورند. میانگین سرعتی که این آسانسورها قادرند داشته باشند 1/5 تا 2/5 متر بر ثانیه است.
حداکثر مسافتی که برای این مدل تعریف شده است 76 متر می باشد و حداکثر وزن قابل حمل 13600 کیلوگرم می باشد. پس با این وجود نمی توان برای ساختمان های مرتفع از آن استفاده کرد و بیشتر مناسب ساختمان های کوتاه می باشد.
موتور آسانسور کششی بدون گیرلس
در این مدل بدون گیربکس سرعت تا 2/53 متر بر ثانیه هم می رسد و یک طرف سیم بکسل به دور فلکه در بالای کابین وصل می شود و طرف دیگر آن به وزنه وصل می شود، تا تعادل و ثبات سیستم مکانیکی حفظ شود.
این مدل گزینه فوق العاده ای برای ساختمان های مرتفع می باشد و هزینه نصب و نگهداری و انرژی تقریبا بالایی دارد.
آسانسورهای کششی بدون موتورخانه
در این مدل آسانسورها اتاق مخصوص موتور خانه وجود ندارد و موتور به جای تعبیه شدن در سر چاهک در بالای کابین تعبیه شده است و تعمیر و نگهداری آن هم از داخل کابین امکان پذیر است و تقریبا سایز کوچکی دارند.
سوالات متداول
1. آسانسور کششی چیست؟
آسانسور کششی سیستمی است که با استفاده از موتور الکتریکی، کابین را به وسیله سیمبکسلها و قرقرهها جابهجا میکند. این سیستم برای ساختمانهای متوسط و بلند مناسب است.
2. آسانسور کششی چگونه کار میکند؟
موتور آسانسور، سیمبکسلها را که از روی فلکه موتور عبور میکنند، حرکت میدهد. یک سمت سیمبکسل به کابین و سمت دیگر به وزنه تعادل متصل است. این وزنه، بخشی از وزن کابین و بار را متعادل میکند تا موتور انرژی کمتری مصرف کند.
3. تفاوت آسانسور کششی با آسانسور هیدرولیک چیست؟
آسانسور کششی: برای ساختمانهای بلندتر استفاده میشود، سرعت بالاتری دارد، و به چاه آسانسور عمیقتری نیاز دارد.
آسانسور هیدرولیک: برای ساختمانهای کمارتفاع مناسب است و از سیستم هیدرولیک برای جابهجایی استفاده میکند.
4. مزایای آسانسور کششی چیست؟
راندمان بالا: به ویژه در مدلهای گیرلس.
سرعت بیشتر: مناسب برای ساختمانهای بلند.
انعطافپذیری در طراحی: نیاز به فضای کمتری نسبت به آسانسورهای هیدرولیک دارد.
5. معایب آسانسور کششی چیست؟
نیاز به تجهیزات و هزینه نگهداری بیشتر.
ممکن است در صورت استفاده از موتورهای گیربکسدار، صدا و لرزش بیشتری داشته باشد.
نصب پیچیدهتر در مقایسه با آسانسور هیدرولیک.
6. چه نوع موتورهایی در آسانسور کششی استفاده میشود؟
موتور گیربکسدار: موتور همراه با گیربکس که برای ساختمانهای کوتاه و متوسط مناسب است.
موتور گیرلس: موتور بدون گیربکس که برای ساختمانهای بلند و پرترافیک بهینه است.
7. سرعت آسانسور کششی چقدر است؟
سرعت آسانسور کششی به نوع موتور و ارتفاع ساختمان بستگی دارد. سرعت آن معمولاً بین 1 تا 10 متر بر ثانیه است، اما در آسانسورهای پیشرفتهتر میتواند بیشتر نیز باشد.
8. آیا آسانسور کششی مصرف انرژی بالایی دارد؟
مدلهای قدیمیتر با موتورهای گیربکسدار انرژی بیشتری مصرف میکنند. اما مدلهای جدیدتر، مانند آسانسورهای گیرلس و دارای تکنولوژی بازتولید انرژی، مصرف انرژی بسیار کمتری دارند.
9. چه عواملی بر عملکرد آسانسور کششی تأثیر میگذارند؟
نوع و کیفیت موتور.
شرایط سیمبکسلها و قرقرهها.
وضعیت وزنه تعادل.
کیفیت نصب و نگهداری منظم.
10. وزنه تعادل در آسانسور کششی چه نقشی دارد؟
وزنه تعادل بخشی از وزن کابین و بار را جبران میکند تا موتور به نیروی کمتری نیاز داشته باشد و عملکرد آسانسور بهینه شود.
